هدف اصلی این تحقیق تبیین رابطه توانمندسازها، عملکرد و پایداری زنجیره تأمین در صنعت فرش ماشینی ایران بصورت کامل و جامع و با منابع جدید می باشد.
تعداد صفحات | 250 |
حجم | 2640 کیلوبایت |
فرمت فایل اصلی | docx |
دسته بندی | مدیریت |
(صنعت فرش ماشینی ایران)
هدف اصلی این تحقیق تبیین رابطه توانمندسازها، عملکرد و پایداری زنجیره تأمین در صنعت فرش ماشینی ایران میباشد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی است. قلمرو زمانی جمع آوری دادهها اولیه تحقیق از اوایل تیر 1391 تا اواخر بهمن 1392 است.
در همین راستا، تحقیقات پیشین درباره توانمندسازهای زنجیره تأمین، عملکرد زنجیره تأمین و پایداری زنجیره تأمین مورد مطالعه قرار گرفت. سپس با استفاده از مرور ادبیات و نظر خبرگان، مدلی برای رابطه عملکرد و پایداری زنجیره تأمین فرش ماشینی طراحی گردید و ساختار تحقیق مشخص شد.
بر مبنای مدل طراحی شده و شاخصهای استخراجی از ادبیات و جرح و تعدیلهای صورت گرفته توسط خبرگان، ابزار تحقیق (پرسشنامه با طیف لیکرت 5 تایی) طراحی گردید.
این چارچوب شامل 3 بعد اصلی میباشد:
توانمندسازهای زنجیره تأمین، عملکرد زنجیره تأمین و پایداری زنجیره تأمین.
روایی ابزار تحقیق توسط روایی سازه و روایی تشخیصی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی ابزار نیز توسط روش آلفای کرونباخ و شاخص پایایی ترکیبی مورد تحلیل قرار گرفت. بعد از جمع آوری 217 پرسشنامه، روشهای توصیفی و استنباطی برای تحلیل دادهها استفاده شد. در ابتدا شاخصهای کلیدی برای هر یک از ابعاد تحقیق مشخص شدند. سپس مدل کلی تحقیق مورد تحلیل قرار گرفت.
چکیده:
امروزه فشارهای زیادی به شرکت ها برای توجه به مسائل زیست محیطی و مسئولیت های اجتماعی وارد شده است. با توجه به اهمیت این مسائل و اهمیت مسئله مالی برای شرکت ها، بحث پایداری زنجیره تامین مطرح گردیده است. پایداری اشاره به توجه همزمان به این ابعاد دارد. با توجه به اهمیت عملکرد زنجیره تامین، بررسی رابطه عملکرد زنجیره تامین با پایداری زنجیره تامین دارای اهمیت زیادی می باشد.
از طرف دیگر بررسی نقش توانمندسازها در این رابطه از موارد دیگری است که در مدل اصلی تحقیق به آن پرداخته می شود. هدف اصلی این تحقیق ارائه مدلی جهت تبیین رابطه توانمندسازها با عملمرد زنجیره تامین در صنعت فرش ماشینی ایران می باشد.
این تحقیق از نوع توصیفی-همبستگی می باشد. در این تحقیق بعد از شناسایی سنجه های پایداری، سنجه های عملکرد زنجیره تامین و توانمندسازهای زنجیره، با استفاده از تکنیک دلفی آن ها را مورد جرح و تعدیل قرار داده شد. درمرحله دوم پرسشنامه ای بر مبنای طیف لیکرت طراحی گردید و بین 217 شرکت داری بیش از 50 نفر کارگر در زنجیره تامین صنعت فرش ماشینی توزیع گردید. سپس سنجه های عملکرد و توانمندسازهای زنجیره با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی دسته بندی شدند. در نهایت با استفاده از نرم افزار آموس به بررسی مدل تحقیق پرداخته شد. با توجه به مدل نهایی تحقیق مشخص شد که توانمندسازها دارای تاثیر مستقیم روی پایداری نیستند و از طریق عملکرد روی پایداری تاثیر دارند. به عبارت دیگر عملکرد نقش میانجی را بین توانمندسازها و پایداری ایفا میکند. از بین توانمندسازها از نظر اهیمت، مدیریت دانش و اطلاعات و روابط مناسب از مابقی عوامل مهمتر بود. تفاوت اهمیت بین عوامل عملکرد زنجیره تامین و ابعاد پایداری معنادار نبود.
کلید واژه:
تحلیل عاملی(factor analysis)
زنجیره تامین پایدار (sustainable supply chain)
عملکرد زنجیره تامین (supply chain performance)
توانمندسازهای زنجیره تامین (supply chain driver)
اهمیت و ضرورت موضوع:
در اقتصاد امروزه دیگر رقابت یک شرکت در برابر یک شرکت دیگر نیست بلکه رقابت بر سر یک زنجیره بر سر یک زنجیره دیگر است . مدیریت زنجیره تامین از مواردی است که دارای اهمیت زیادی می باشد و در سال های اخیر مورد توجه زیادی قرار گرفته است. هارلند مدیریت زنجیره تأمین را مدیریت شبکهای از کسب و کارهای به هم پیوسته میداند که در تدارک نهایی کالاها و خدمات مورد نیاز مشتریان نهایی مشارکت دارند.بررسی عملکرد زنجیره تأمین مورد توجه تعداد زیادی از محققان قرار گرفته است. درگذشته ارزیابی عملکرد بیشتر مبتنی بر هزینه/کارایی، سود محوری، دورههای زمانی کوتاه مدت با شاخصهای مجزا و فردی بود در حالی که با تشدید رقابت، رویکردهای جدیدتری مطرح شدهاند که عبارتاند از: ارزش محوری، مشتری محوری، دورههای زمانی بلند مدت و استفاده از مجموعه شاخصهای گروهی برای ارزیابی عملکرد. با توجه به این موارد، انتخاب یک رویکرد مناسب برای ارزیابی عملکرد زنجیره مهم میباشد.
امروزه شرکتها بایستی با چالشهای نوین چندگانه دست و پنجه نرم کنند از جمله این که باید مشکلات مربوط به تغییرات آب و هوایی را شناسایی کنند، با اثرات منفی بحرانهای مالی و قیمتها رو به رو شوند، به منافع عمومی اکولوژی از قبیل لجستیک سبز و طراحی سبز رسیدگی کنند و از پایداری محیطی و کافی بودن انرژیها اطمینان حاصل نمایند. همچنین فشار مضاعفی از طریق وضع قوانین محیطی (از جمله قوانین محیط زیست اتحادیه اروپا)، رسانههای جمعی و به طور کلی افکار عمومی جامعه، تقاضای در حال رشد و قابل توجه مشتریان برای شفافیت و افزایش آگاهیهای آنها در خصوص شرایط ساخت و توزیع کالاها (از جمله مسائل زیست محیطی، ایمنی و حقوق بشر) بر شرکتها اعمال میشود. این شرایط منجر به ایجاد مفهوم پایداری شده است. مفهوم مدیریت زنجیره تأمین با افزودن جنبه پایداری گستردهتر شده که در آن پایداری به ترکیب سه موضوع اجتماعی، محیطی و اقتصادی اطلاق میگردد.
به مانند مدیریت زنجیره تأمین، در رابطه با پایداری نیز تعاریف متعددی وجود داشته و متداولترین آنها تعریفی است که توسط کمیسیون جهانی محیط و توسعه در رابطه با توسعه پایدار ارائه شده است: «توسعهای که نیازهای فعلی را برآورده کند بدون آنکه توانایی نسلهای آتی را در برآورده کردن نیازهای خود به خطر اندازد». البته پیداست که تعریف مزبور از پایداری دارای ماهیتی کلان نگر بوده و راهنمایی اندکی برای سازمانها در تلاش برای دستیابی به پایداری بیشتر فراهم میکند. شریواستاوا پایداری را به صورت «توانایی کاهش ریسکهای بلندمدت مربوط به کاهش منابع، نوسانات در هزینههای انرژی، مسئولیت محصول، آلودگی و مدیریت فاضلاب» تعریف کرده است و بالاخره اینکه سیکدار پایداری را تعادل عاقلانه بین توسعه اقتصادی، نظارت محیط زیست و برابری اجتماعی میداند. برای پایداری اجتماعی باید اطمینان حاصل شود که نیازهای افراد برآورده میشود. برای پایداری اقتصادی باید سود حداکثر شود. برای پایداری محیطی باید مصرف مواد غیرقابل تجدید حداقل شود، تولید ضایعات حداقل شود و آسیب دائمی به محیط زیست وارد نشود.
در بررسی پایداری، مدلهایی ارائه شده است. این مدلهادارای تفاوت ها و شباهت هایی هستند. ابهام در معرفی ابعاد پایداری همچنان در ادبیات مشاهده می شود. در نتیجه در این تحقیق بعد از معرفی مدل های پایداری، با جمع بندی آن ها به شناسایی ابعاد اصلی پایداری پرداخته می شود. از طرف دیگر، در مورد اندازه گیری پایداری سیستم جامع و کاملی وجود ندارد و هر یک از روش های اندازه گیری موجود دارای عیبهایی می باشند، در نتیجه ارائه یک روش مناسب اندازه گیری، با توجه به روش های موجود، یکی دیگر از موارد مورد بررسی این پژوهش میباشد.
مدلهایی که در زمینه پایداری مطرح میشوند و همچنین هر کدام از توانمندسازها و شاخصهای اندازه گیری پایداری، میتواند از یک صنعت به صنعت دیگر و از شرکتهای بزرگ به شرکتهای کوچک و همچنین از یک منطقه به منطقهای دیگر با یکدیگر متفاوت باشد در نتیجه در این تحقیق ابتدا این موارد به صورت جامع و کامل مطرح میشود و سپس با توجه به اهمیت توانمندسازهای زنجیره تامین، عملکرد زنجیره تامین و پایداری زنجیره تامین، به بررسی مدل ارتباط توانمندسازها، عملکرد و پایداری در زنجیره تأمین در صنعت فرش ماشینی پرداخته میشود.
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- بیان مسئله 1
2-1- اهمیت و ضرورت موضوع: 3
3-1- گزارههای تحقیق: 5
1-3- 1- پرسشهای تحقیق: 5
2-3-1 هدفهای تحقیق یا نتایج مورد انتظار: 6
4-1- روش کلی تحقیق: 6
1-4-1- قلمرو مکانی-جامعه تحقیق: 6
2-4-1- قلمرو زمانی تحقیق: 7
3-4-1- روش نمونه گیری و تخمین حجم نمونه: 7
4-4-1- روشهای گردآوری دادهها و ابزار مورد استفاده برای آن: 8
5-4-1- روشهای تحلیل دادهها: 8
5-1- شرح واژهها و اصطلاحات تحقیق: 8
فصل دوم: ادبیات تحقیق
2- مقدمه: 6
1- 2- زنجیره تأمین چیست؟ 7
2-2- اندازه گیری عملکرد زنجیره: 8
3-2- توانمندسازهای زنجیره تأمین: 31
4-2- پایداری چیست؟ 37
1-4-2- مدلهای پایداری: 41
2-4-2- روشهای اندازه گیری پایداری: 48
5-2- بررسی ارتباط بین متغیرهای تحقیق 80
6-2- صنعت فرش ایران 89
7-2- جمع بندی: 94
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3- مقدمه 63
1-3- مراحل انجام تحقیق 64
2-3- قلمرو زمانی و مکانی تحقیق 65
3-3- مدل مفهومی تحقیق 65
4-3- متغیرهای تحقیق 67
5-3- گزارههای تحقیق 77
6-3- روش شناسی تحقیق 78
7-3- جامعه و نمونه پژوهشی و آماری 79
1-7-3- جامعه آماری 79
2-7-3- نمونه آماری 79
8-3- ابزار و روش گردآوری دادهها 82
9-3- روایی و پایایی 82
1-9-3- پایایی 82
2-9-3- روایی 83
10-3- روش تجزیه و تحلیل دادهها 83
1-10-3- بررسی توصیفی، کفایت نمونه گیری و ماتریس همبستگی 83
2-10-3- طراحی ساختار تحقیق و مدل یابی معادلات ساختاری 84
3-10-3- تحلیل عاملی تأییدی 84
4-10-3- برازش ساختار تحقیق 84
11-3- جمع بندی 88
فصل چهارم : تحلیل داده ها و ارزیابی مدل کلی تحقیق
4-مقدمه: 81
1-4- آمار توصیفی 82
1-1-4- آمار توصیفی خبرگان اول: 82
2-1-4 نتایج دلفی: 82
3-1-4- نمونه آماری دوم 98
4-1-4- تحلیل توصیفی دادهها: 99
2-4- ساختار تحقیق 102
3-4- آمار استنباطی 102
1-3-4- شناسایی شاخصهای اصلی برای ابعاد مختلف تحقیق 103
2-3-4- تحلیل عاملی تاییدی 107
3-3-4- اثرات مستقیم و غیر مستقیم 113
4-4- جمع بندی: 116
فصل پنجم: بحث، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
5- مقدمه 116
1-5- مروری بر مراحل انجام تحقیق 116
2-5- یافتههای تحقیق 118
1-2-5- پایایی و روایی سازه ابعاد مدل تحقیق 118
2-2-5- پاسخ به پرسش های تحقیق 118
3-2-5- بررسی فرضیات تحقیق 120
3-5- بحث در مورد یافتههای تحقیق 126
4-5- تحلیل خبرگان درباره وضعیت فعلی صنعت 127
5-5-پیشنهادهایی برای اجرا 130
6-5- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی 132
7-5- محدودیتهای تحقیق 132
8-5- جمع بندی 133
فهرست منابع:
فهرست اشکال:
شکل 1-2: مدل پایداری سود سهگانه (TBL) 43
شکل 2-2: مدل پایداری تو در تو (آشیانهای) 43
شکل 3-2: مدل پایداری مرزهای شکست 44
شکل 4-2: مدل پایداری سود سهگانه و جنبههای حامی آن (TBL + Facets) 45
شکل 5-2: مدل پایداری کفایت اقتصادی 46
شکل 6-2: مدل پایداری خانه مدیریت زنجیره تأمین پایداری 47
شکل 7-2: مدل پایداری خانه مدیریت زنجیره تأمین پایداری 48
شکل 8-2: شاخصهای اندازه گیری پایداری در بخش کشاورزی 79
شکل 9-2 نمایی از فرش 90
شکل 1-3- مراحل انجام تحقیق 64
شکل 2-3 مدل مفهومی تحقیق 67
نمودار 3-3: درصد شرکتهای ریسندگی، رنگرزی و بافندگی در استان های مختلف 81
نمودار 1-4: درصد شرکت ها در جامعه 98
شکل 2-4: ساختار تحقیق 103
شکل 3-4 : تحلیل عاملی تاییدی توانمندسازهای زنجیره تامین 108
شکل 4-4: تحلیل عاملی تاییدی مرتبه اول سنجه های عملکرد زنجیره تامین 112
شکل 5-4: تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم سنجه های عملکرد زنجیره تامین 113
شکل 6-4: تحلیل عاملی مرتبه اول تاییدی سنجه های پایداری 118
شکل 7-4: تحلیل عاملی مرتبه دوم تاییدی سنجه های پایداری 119
شکل 8-4: تحلیل عاملی مرتبه اول مدل نهایی 123
شکل 9-4: تحلیل عاملی مرتبه دوم مدل نهایی 124
شکل 1-5: ساختار تحقیق 117
شکل 2-5: مدل نهایی تحقیق 120
فهرست جداول:
جدول 1-2: تعاریف مدیریت زنجیره تأمین 7
جدول 2-2: مدلهای ارزیابی عملکرد 9
جدول 3-2: سنجههای ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین 16
جدول 4-2: توانمندسازهای زنجیره تأمین 31
جدول 6-2: تعاریف پایداری 38
جدول 7-2: فعالیتهای مرتبط با پایداری 40
جدول 8-2: روشهای ارزیابی پایداری 60
جدول 9-2: شاخصهای اندازه گیری پایداری 72
جدول 10-2: نتایج تحقیقات در رابطه با رابطه مدیریت محیطی و عملکرد مالی و اقتصادی شرکت 82
جدول 11-2: رابطه مسئولیت اجتماعی موسسه و عملکرد شرکت 83
جدول 1-3: انواع مدلها بر اساس شاخص 65
جدول 2-3 متغیرهای مستقل 67
جدول 3-3 متغیرهای میانجی 68
جدول 4-3 متغیرهای وابسته 75
جدول 5-3: درصد شرکتهای ریسندگی، رنگرزی و بافندگی در استان های مختلف 80
جدول 6-3 پایایی درونی تحقیق 83
جدول 7-3 : معیارهای اعتبارسنجی مدلهای اندازهگیری 85
جدول 8-3: معیارهای اعتبارسنجی مدل ساختاری 87
جدول 1-4: آمار توصیفی خبرگان اول 82
جدول 2-4: نتایج روش دلفی 82
جدول 3-4: تعداد شرکت های مختلف در جامعه و نمونه 98
جدول 4-4: تعداد پرسشنامه توزیع شده در استان های مختلف 99
جدول 5-4: آمار توصیفی تحصیلات پاسخ دهندگان 99
جدول 6-4: تحلیل توصیفی متغیرها 99
جدول 7-4: نتایج آزمون KMO و بارتلت برای سنجههای عملکرد زنجیره تأمین 104
جدول 8-4: تحلیل عاملی اکتشافی سنجههای عملکرد زنجیره تأمین 104
جدول 9-4: نتایج آزمون KMO و بارتلت برای توانمند سازهای عملکرد زنجیره تأمین 106
جدول 10-4 تحلیل عاملی اکتشافی توانمند سازهای عملکرد زنجیره تأمین 106
جدول 11-5: شاخصهای برازندگی توانمندسازهای زنجیره تامین 108
جدول 12-5: معناداری و مقادیر بحرانی پارامترهای توانمندسازهای زنجیره تامین 109
جدول 13-4: هماهنگی درونی و اعتبار همگرا توانمندسازهای زنجیره تامین 110
جدول 14-4: اعتبار واگرای توانمندسازهای زنجیره تامین 111
جدول 15-4: شاخصهای برازندگی سنجه های عملکرد زنجیره تامین 113
جدول 16-4: معناداری و مقادیر بحرانی پارامترهای سنجه های عملکرد زنجیره تامین 114
جدول 17-4: هماهنگی درونی و اعتبار همگرای عملکرد زنجیره تامین 116
جدول 18-4: اعتبار واگرا سنجه های عملکرد زنجیره تامین 116
جدول 19-4: شاخصهای برازندگی پایداری زنجیره تامین 120
جدول 20-4: معناداری و مقادیر بحرانی پارامترهای پایداری زنجیره تامین 120
جدول 21-4: هماهنگی درونی و اعتبار همگرای پایداری زنجیره تامین 122
جدول 22-4: اعتبار واگرای پایداری زنجیره تامین 122
جدول 23-4: شاخصهای برازندگی مدل نهایی 124
جدول 24-4: معناداری و مقادیر بحرانی پارامترهای مدل نهایی 124
جدول 25-4: هماهنگی درونی و اعتبار همگرای مدل نهایی 126
جدول 26-4: مقایسه پارامترها در مدل نهایی 127
جدول 27-4: اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای تحقیق 113
جدول 28-4: تاثیر غیر مستقیم توانمندسازها روی پایداری و ابعاد آن 114
جدول 29-4: نتایج تحلیل رگرسیون توانمندسازها روی عملکرد زنجیره تامین 115
جدول 30-4: نتایج تحلیل رگرسیون ابعاد عملکرد زنجیره تامین روی پایداری زنجیره تامین 116
جدول 1-5: مقادیر معناداری پارامترها در مدل نهایی 120
جدول 2-5: اثرات مستقیم و غیر مستقیم در مدل نهایی تحقیق 122
جدول 3-5: معناداری رابطه غیر مستقیم توانمندسازها با پایداری 124
جدول 4-5: رگرسیون چند متغیره توانمندسازها با عملکرد زنجیره تامین 124
جدول 5-5: رگرسیون چندمتغیره ابعاد عملکرد زنجیره تامین با پایداری زنجیره تامین 124
جدول 6-5 بررسی فرضیات تحقیق 125
هدف از این پایان نامه بررسی و تحلیل اسکان غیررسمی در منطقه 19 شهر تهران با رویکرد توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی می باشد
تعداد صفحات | 215 |
حجم | 5433 کیلوبایت |
فرمت فایل اصلی | docx |
دسته بندی | جغرافیا و برنامه ریزی شهری |
اسکان غیر رسمی یکی از چهرههای بارز فقر شهری است که در درون یا مجاور شهرها (به ویژه شهرهای بزرگ) به شکلی خودرو، فاقد مجوز ساختمان و برنامهریزی رسمی شهرسازی، با تجمعی از اقشار کمدرآمد و سطح نازلی از کمیت و کیفیت زندگی شکل میگیرد و با عناوینی همچون حاشیه نشینی، اسکان غیر رسمی، سکونتگاههای خودرو و نابسامان نامیده میشود.ساماندهی شهری فعالیتی است که طی آن بهبود اوضاع بخشی از شهر و یا کل شهرکه یک نوع بینظمی و اختلال در آن به وجود آمده صورت می گیرد. در طرحهای ساماندهی عملکردی بیشتر به مطلوب کردن شرایط و وضعیت عملکردی فضاهای شهری توجه میشود(صرافی،1386:38).
بهسازی شهری همراه با توانمندسازی اجتماعات محلی، رهیافت نوینی است برای حل مسأله فقر شهر که دیگر مهندسی ساختمان و تزریق منابع مالی صرف را رهگشا نمیداند بلکه مهندسی اجتماعی با حمایت و تسهیل بخش عمومی و سازمانهای غیردولتی و محلی و مشارکت فعال ساکنان مورد نظر است. راهبرد توانمندسازی جدیدترین و مناسبترین راه حل در ساماندهی اسکان غیررسمی هست و به مصداق «ماهی گیری و حتی توربافی به جای دادن ماهی به تهیدستان میباشد» که در پی ظرفیت سازی در اجتماعات برای حل مشکلات آنها با اندیشه، منابع وبازوی خود آنهاست (رفیعیان،35:1390).
در چند دهه اخیر رشد و افزایش شهرنشینی، سبب رشد و توسعه سکونتگاه های غیر رسمی در حاشیه شهرها، بخصوص کلانشهرهای در کشورهای در حال توسعه شده است. ساکنین این سکونتگاه ها معمولاً طیف گستردهای از قشر مهاجر و کم درآمد می باشند. در این نوع بافتها تلاش برای فرار از قانون و بی ضابطگی برای اسکان منجر به بروز فقر در وجوه مختلف زندگی میشود. فقر در وجوه مختلف این سکونتگاهها معنی پیدا می کند. مهمترین جنبه این مقوله فقر اقتصادی است که بر وضعیت معیشتی و درآمدی ساکنین تاثیر مستقیم میگذارد. این تحقیق با هدف بررسی وضعیت سکونتگاهای غیر رسمی منطقه 19 شهرداری تهران گردآوری شده است. روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی ـ تحلیلی است که برای بررسی مسئله های تحقیق و جمع آوری داده های تحقیق از پرسش نامه استفاده شده است.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
مقدمه 2
1-1- تعریف مسأله 2
1-2- پیشینه تحقیق 3
1-3- اهمیت تحقیق 8
1-4- اهداف تحقیق 8
1-4-1- اهداف کلان ....8
1-4-2- اهداف تبعی .8
سوالات تحقیق
1-5- فرضیه تحقیق 9
1-6- روش انجام تحقیق 9
1-6-1- جامعه آماری 9
1-6-2- نمونه آماری 10
1-6-3- ابزار جمع آوری اطلاعات 10
1-6-4- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 10
1-7- محدودیتهای تحقیق 10
1-8- تعریف واژهها و اصطلاحات فنی و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی) 10
1-8-1- اسکان غیر رسمی 10
1-8-2- ساماندهی 11
1-8-3- توانمندسازی 11
1-8-4- مشارکت 12
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
مقدمه 9
2-1- نظریه های پیدایش سکونتگاههای غیررسمی 10
2-1-1- دیدگاه لیبرال 12
2-1-2- دیدگاه بنیادگرایی 12
2-1-3- جامعه گرایی 13
2-1-4- دیدگاه بوم شناسی 13
2-2- گرایش های شهرنشینی و سکونتگاههای غیررسمی 14
2-2-1- گرایشهای جهانی 14
2-2-2- گرایش های شهرنشینی و سکونتگاههای غیررسمی در ایران 24
2-3- ویژگیهای اسکانهای غیررسمی 26
2-4- علل پیدایش سکونتگاههای غیررسمی 28
2-4-1- عوامل ساختاری جامعه: 29
2-4-2- علل سازمانی: 30
2-4-3- فقدان سیستمهای حمایتی و مشارکتی: 30
2-4-4- فعالیتهای باندهای (مافیایی) نامشروع زمین 30
2-5- رویکردها و رهیافتهای مداخله در اسکان های غیررسمی 31
2-5-1- رویکردهای مداخله در اسکانهای غیررسمی در قالب دیدگاههای مختلف 32
2-5-2- بررسی تاریخی رویکردهای مداخله در اسکانهای غیررسمی 46
2-5-2-1- مقطع اول (دهه 1960) 46
2-5-2-2- مقطع دوم (دهه 1970) 48
2-5-2-3- مقطع سوم (دهه 1980) 51
2-6- فرآیند توانمندسازی 55
2-7- ساختار و ابعاد توانمندسازی 56
2-8- اهمیت مشارکت در برنامهریزی شهری در راستای توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی 60
2-8-1- مشارکت توسعهای 61
2-8-2- الگوی مشارکت ساکنین سکونتگاههای غیر رسمی 62
2-9- نتیجه گیری و ارائه رویکرد نظری تحقیق 65
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
مقدمه 67
3-1- روش تحقیق 67
3-2- نوع تحقیق 68
3-3- جامعه آماری و نمونه آماری 68
3-4- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری 68
3-5- شیوه و موقعیت انتخاب نمونه جهت پیمایش خانوار 70
3-6- روش اجرا و جمع آوری اطلاعات 70
3-7- روایی پرسشنامه تحقیق 71
3-8- روش آزمون و تحلیل های آماری 71
3-9ـ جمع بندی 50
فصل چهارم: شناخت محدوده مورد مطالعه
مقدمه 77
4-1- موقعیت محدوده در شهر 77
4-2- مطالعات سیر تحول شکل گیری بافت از لحاظ تغییرات کالبدی 79
4-2-1- سابقه تحولات و گسترش کالبدی منطقه 19 80
4-2-2- سیر تحول شکل گیری بافت از لحاظ تغییرات کالبدی محدوده 82
4-3- سیر تحول شکل گیری بافت از لحاظ تغییرات اجتماعی 86
4-4- سیر تحول شکل گیری بافت از لحاظ تغییرات اقتصادی 87
4-5- مطالعات محیطی و محیط زیستی 91
4-5-1- اقلیم 91
4-5-2-توپوگرافی 95
4-5-3-زمین لرزه 96
4-5-4- بررسی وضعیت فضاهای سبز و آلودگی سیمای محیط 99
4-6- بررسی تحولات جمعیتی منطقه 19 107
4-6-1- بررسی تحولات جمعیتی محدوده مطالعاتی 107
4-6-2- بررسی تحولات جمعیتی حوزه فراگیر(منطقه19) سالهای 90-1375 108
4-6-3- مطالعه تحولات بعد خانوار در محدوده مطالعاتی 110
4-6-5- مبدأ مهاجرت ساکنین 113
4-6-6- بررسی مدت اقامت مهاجرین در محل قبلی سکونت 114
4-6-7- مدت زمان سکونت (سابقه سکونت) ساکنین 115
4-6-8- توزیع مکانی اجتماعات غیررسمی در محدوده قانونی منطقه 19 116
4-7 جمع بندی 77
فصل پنجم: تجزیه و تحلیل اطلاعات
مقدمه 120
5-1- یافتههای توصیفی تحقیق 120
5-1-1- مشخصات عمومی پاسخگویان 120
5-1-1-1- جنس 120
5-1-1-2- سن 122
5-1-1-3- تحصیلات 123
5-1-1-4- مدت اقامت در محل 124
5-1-2- سؤالات توصیفی مرتبط با فرضیه تحقیق 126
5-1-2-1- تمایل به ترک محل 126
5-1-2-2- مشارکت اجتماعی و ظرفیت سنجی 127
5-1-2-3- شبکه اجتماعی 129
5-1-2-4- تعامل اجتماعی 130
5-1-2-5- پیوندهای همسایگی 131
5-1-2-6- اعتماد اجتماعی 133
5-1-3- جمع بندی و نتیجه گیری از یافته های توصیفی 134
5-2- یافته های استنباطی تحقیق 135
5-2-1- آزمون فرضیه اول 135
5-2-2- آزمون فرضیه دوم 139
5-2-2-1- شبکه اجتماعی 139
5-2-2-2- تعامل اجتماعی 140
5-2-2-3- مشارکت اجتماعی 140
5-2-2-4- میزان اعتماد اجتماعی 141
5-2-3- آزمون فرضیه سوم 142
5-3- جمع بندی 144
فصل ششم: نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات
مقدمه 145
6-1- نتایج تحقیق: 145
6-1-1- نتایج تئوریک 145
6-1-2- نتایج تجربی 147
6-1-3- ارزیابی مسائل و مشکلات 149
6-1-3-1- مسائل و مشکلات از دید اهالی ساکن در محل 149
6-1-3-2- مسائل و مشکلات و امکانات از دید کارشناسان 150
6-2- ارائه راهبردها و سیاستهای پیشنهادی 156
6-2-1- راهبردها و سیاست های مرتبط با مسکن 156
6-2-2- راهبردها و سیاست های مرتبط با مبحث اجتماعی ـ اقتصادی 157
6-2-3- راهبرد و سیاستهای مرتبط با مبحث کاربری زمین 157
6-2-4- راهبرد و سیاست های مرتبط با مبحث حمل و نقل 158
6-2-5- راهبرد و سیاست های مرتبط با مبحث محیط زیست 158
6-2-6- راهبردها و سیاستهای مرتبط با مبحث مدیریت و مشارکت 158
4-3ـ جمع بندی 106
پیوست 107
پیوست (شناسنامه سکونتگاههای غیر رسمی)
منابع وماخذ 163
فهرست شکل ها و تصویرها
تصویر شماره 4-1- مناطق شهرداری شهر تهران 66
تصویر شماره 4-2-نقشه محدوده منطقه 19 66
تصویر شماره 4-3- سیر تحول شکل گیری بافت 66
فهرست جداول
جدول شماره 2-1: ترتیب زمانی اقدامات انجام یافته در خصوص توسعه سکونتگاههای شهری و اهداف و راهبردهای آن 17
جدول شماره 4-1: دامنه مقادیر شاخص طبقه بندی دو مارتن 64
جدول شماره 4-2: نتیجه بررسی خطرپذیری 66
جدول شماره 4-3: جمعبندی وضعیت محیطی محدوده 70
جدول شماره 4-4: تحولات تعداد خانوار در دوره 65-85 در محدوده مطالعاتی 71
جدول شماره 4-5 : تحول شمار جمعیت منطقه 19 تهران 72
جدول شماره 4-6 : اندازه رشد سالانه جمعیت منطقه 19 و شهر تهران 85-1359 72
جدول شماره 4-7: تحولات بعد خانوار طی 86-1365 73
جدول شماره 4-8: جمعیت محدوده به تفکیک گروههای سنی پنج ساله و جنس (1385) 73
جدول شماره 4-9 : بررسی شهرهای مبدأ مهاجرین در محدوده مطالعاتی 75
جدول شماره4- 10: بررسی میزان اقامت مهاجرین در سکونتگاه قبلی 75
جدول شماره 4-11: بررسی وضعیت قدمت سکونت در محدوده مطالعاتی 76
جدول شماره 5-1 : توزیع جنسی پاسخگویان 80
جدول شماره 5-2: توزیع سنی پاسخگویان 81
جدول شماره 5-3: توزیع پاسخگویان از نظر میزان تحصیلات 82
جدول شماره 5-4: مدت زمان اقامت پاسخگویان 83
جدول شماره 5-5 : دلایل عدم تمایل به ترک محل از سوی پاسخگویان 84
جدول شماره 5-6 : میزان تمایل به مشارکت با دولت و شهرداری برای بهبود وضع محدوده 84
جدول شماره 5-7: میزان اهمیت مسائل و مشکلات محدوده از دید پاسخگویان 85
جدول شماره 5-8 : میزان موانع موجود در مسیر فعالیتهای جمعی 85
جدول شماره 5-9: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص شبکه اجتماعی 85
جدول شماره 5-10: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص تعامل اجتماعی 86
جدول شماره 5-11: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص پیوندهای همسایگی 87
جدول شماره 5-12: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص اعتماد اجتماعی 88
جدول شماره 5-13: محل اقامت قبلی خانوار 90
جدول شماره 5-14: علت مهاجرت از شهر 91
جدول شماره 5-15: علت مهاجرت از مناطق اطراف 91
جدول شماره 5-16: علت مهاجرت از مناطق اطراف 93
جدول شماره 5-17: علت مهاجرت از مناطق اطراف 94
جدول شماره 5-18: نتایج آزمون فریدمن برای رتبه بندی روشهای حل مشکلات سکونتگاههای غیررسمی از نظر مدیران شهری و کارشناسان ساکنین(، نگارنده،1390) 95
جدول شماره 6-1: مشکلات مطرح شده از سوی پاسخگویان بر اساس اولویت اول و دوم 99
جدول شماره 6-2: مسائل و مشکلات و امکانات به دست آمده در حوزههای مختلف در محدوده مورد مطالعه 100
فهرست نمودار
نمودار شماره 2-1 : چارچوب نظری ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی(صرافی، 1381:4). 11
نمودار شماره 2-2: نمای کلی طرح های خانه سازی دولتی، اراضی و خدمات، ارتقاء کیفیت سکونتگاه وطرح توسعه افزایشی به لحاظ نوع کارکرد (مأخذ: زمانی، 1379:111). 36
نمودار شماره 2-3: هزینههای دولتی و میزان سود در هریک از رویکردهای برخورد با سکونتگاههای غیررسمی از دهه 1990- 1950 38
نمودار شماره 2-4 : ساختار فرایند توانمند سازی 39
نمودار شماره 2-5: ابعاد توانمندسازی 40
نمودار شماره 2-6: تأثیر تفویض اختیارات بر توانمندسازی 40
نمودار شماره 2-7: تأثیر رضایت مبتنی بر عملکرد بر توانمندسازی 41
نمودار شماره 2-8: تأثیر غنی سازی کارکرد اجتماعی بر توانمندسازی 41
نمودار شماره 2-9: تأثیر مدیریت مشارکتی بر توانمندسازی 41
نمودار شماره 2-10:تأثیر تیم سازی (گروه سازی) بر توانمندسازی 41
نمودار شماره 2-11: تأثیر مشارکت بر توانمندسازی 42
نمودار شماره 2-12: الگوی کلی راهبرد توانمند سازی 42
نمودار شماره 4-3: هرم سنی و جنسی محدوده 79
نمودار شماره 5-1: توزیع سنی پاسخگویان 86
نمودار شماره 5-3: توزیع پاسخگویان از نظر میزان تحصیلات 87
نموودار شماره 5-4: مدت زمان اقامت پاسخگویان 88
نمودار شماره 5-4: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص شبکه اجتماعی 91
نمودار شماره 5-5: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص تعامل اجتماعی 92
نمودار شماره 5-6: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص پیوندهای همسایگی 93
نمودار شماره 5-7: توزیع پاسخگویان بر اساس شاخص اعتماد اجتماعی 94
نمودار شماره 5-8: محل اقامت قبلی خانوار 96
هدف از این پایان نامه بررسی توانمندی و جایگاه سرمایه و نیروی انسانی در سازمان می باشد
تعداد صفحات | 151 |
حجم | 0 کیلوبایت |
فرمت فایل اصلی | doc |
دسته بندی | مدیریت |
هدف از این پایان نامه بررسی توانمند سازی سکونتگاه های غیر رسمی با تکیه بر سرمایه اجتماعی می باشد
تعداد صفحات | 235 |
حجم | 5789 کیلوبایت |
فرمت فایل اصلی | docx |
دسته بندی | جغرافیا و برنامه ریزی شهری |
بررسی ها نشان می دهد که عوامل گوناگونی در جریان مهاجرت های داخلی و افزایش جمعیت شهرنشین و تراکم این جمعیت مهاجر در تعدادی از شهرهای بزرگ کشور تأثیر داشته اند که عمده ترین آن ها را می توان؛ رشد نامتعادل اقتصادی در بخش های صنعت و خدمات، تمرکز سرمایه ها و تأسیسات و امکانات در مراکز بزرگ شهری (شهرهای بزرگ کشور) و توسعه خدمات عمومی و گسترش امکانات و تسهیلات رفاهی، اجتماعی و فرهنگی در مراکز عمده شهری دانست. عوامل ذکر شده سبب گسترش روزافزون شهرنشینی در شهرهای بزرگ کشور شده است که به این رشد بی رویه به همراه کاستی های برنامه-ریزی کالبدی و مسکن و نادیده گرفتن اقشار کم درآمد شهری، شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی را سبب شده است.
در برخورد با پدیده اسکان غیررسمی در ایران، سیاست ها عمدتاً تأمین مسکن کم درآمدها بوده که مشخصاً اسکان غیررسمی را در برنمی گیرد. علیرغم وجود چنین برنامه هایی در ارتباط با مسأله اسکان غیررسمی، از میان شیوه های مختلف برخورد با این مسئله، راهکارهای قهرآمیز و تخریبی و سیاست های نادیده انگاری در گذشته در پیش گرفته شده بود. در دهه اخیر، رویکرد اصلی چاره جویی مسئله اسکان غیررسمی از طریق سیاست هایی چون توانمندسازی و بهسازی این سکونتگاه ها با ابزارهایی چوناستفاده از ظرفیت ها و توانایی ها و سرمایه های اجتماعی ساکنین این سکونتگاه ها مورد توجه و تأکید قرار گرفت.
در حالیکه دولت در این رویکرد علاوه بر تأمین نیاز، به عنوان حمایت کننده و تسهیل کننده در به فعل رساندن توان اجتماع محلی ایفای نقش می کند. سیاست ها نه تنها بایستی به دنبال رفع مشکلات اسکان غیررسمی و توانمندسازی اجتماعات آن برآید بلکه بایستی به دنبال راه حل هایی برای جلوگیری از گسترش فقر و به دنبال گسترش سکونتگاه های غیررسمی جدید در آینده باشد، چراکه بازتولید و گسترش های جدید سکونتگاه های غیررسمی نتیجه بازتولید فقر در جامعه است. به بیان دیگر پیوسته بخشی از جمعیت شهر را اقشار کم درآمد تشکیل خواهند داد درنتیجه هنر برنامه ریزی در حال و آینده بایستی به گونه ایی متناسب و پاسخگوی نیاز آنان باشد که این اقشار کم درآمد ناچاراً به اسکان غیررسمی روی نیاورند.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیّات پژوهش
1-1- طرح مسأله 1
1-2- ضرورت و اهمیت موضوع مورد مطالعه 2
1-3- پرسش های پژوهش 3
1-4- بیان اهداف پژوهش 3
1-5- تشریح روش کار پژوهش 4
فصل دوم: مبانی و چارچوب نظری پژوهش
بخش اول: مرور پایه های مفهومی و تجربی مرتبط با اسکان غیررسمی
2-1- تعریف و ساختیابی اسکان غیررسمی 5
2-2- ویژگی های سکونتگاه های غیر رسمی 6
2-2-1- اقتصادی 7
2-2-1-1- مفهوم بخش غیررسمی اقتصاد 8
2-2-2- فرهنگی 10
2-2-3- اجتماعی 10
2-2-4- حقوقی 10
2-2-4-1- انواع مالکیتها و نحوه تملک 11
2-2-5- کالبدی 11
2-2-5-1- انواع استقرار و مکانیابی 12
2-2-6- مسکن 12
2-2-7- بافت سکونتگاهها و ساختار شبکه ارتباطی 13
2-2-8- دسترسی به خدمات و امکانات روبنایی و زیربنایی 13
2-3- مروری بر سیر اسکان غیررسمی در جهان 15
2-4- روند تکوین و تکامل سکونتگاههای غیررسمی 16
2-4-1- تهاجم سازمان یافته 17
2-4-2- تصرف خزنده 18
2-4-3- بازتقسیم زمین 18
2-5- طبقه بندی سکونتگاه های غیر رسمی 19
2-6- بررسی دلایل شکل گیری اسکان های غیررسمی در کشورهای در حال توسعه 21
2-6-1- عوامل ساختاری جامعه 23
2-6-2- عوامل سازمانی 23
2-6-3- فقدان سیستم های حمایتی و مشارکتی 23
2-6-4- فعالیتهای باندهای (مافیایی) نامشروع زمین 24
2-6-5- ناکارآمدی سیاستهای تأمین مسکن 24
2-6-6- غیرقابل استطاعت بودن واحدهای مسکونی برای فقرای شهری 24
2-7- فقر شهری و ارتباط آن با اسکان غیررسمی 25
2-7-1- تعریف فقر: 25
2-7-2- فقر و اسکان غیر رسمی 26
2-8- شناخت برنامه نهادهای جهانی مرتبط با اسکان غیررسمی و دیدگاههای آنها 28
2-8-1- بانک جهانی (Word Bank) 28
2-8-2- هبیتات(UN-HABITAT) 30
2-8-3- برنامه عمران ملل متحد (UNDP) 32
2-9- رویکردهای فلسفی- سیاسی نسبت به سکونتگاههای غیررسمی 33
2-9-1- دسته اول: لیبرال 33
2-9-2- دسته دوم: رادیکالی 33
2-9-3- دسته سوم: جامعه گرایی 34
2-10- رویکردهای مداخله در توسعه سکونتگاه های غیررسمی: 34
2-10-1- دوره اول (دهه 1960) 35
2-10-1-1- رویکرد نادیده انگاری 37
2-10-1-2- رویکرد حذف و تخلیه اجباری 38
2-10-1-3- رویکرد مسکن عمومی: 39
2-10-2- دوره دوم (دهه 1970) 40
2-10-2-1- رویکرد زمین و خدمات 42
2-10-2-2- رویکرد ارتقاءبخشی (بهسازی) 43
2-10-2-3- توسعه اندک افزا (افزایشی) 46
2-10-2-4- رویکرد خودیاری 46
2-10-3- دوره سوم (دهه 1980) 47
2-10-3-1- رویکرد ارتقای محیطی 49
2-10-3-2- رویکرد توانمندسازی 51
2-10-4- دوره چهارم (دهه اخیر) 58
2-10-4-1- حکمروایی خوب 58
2-11- جمع بندی و نتیجه گیری 65
بخش دوم: مرور مفاهیم مرتبط با سرمایه اجتماعی
2-12- اهمیت سرمایه اجتماعی 68
2-13- تعریف سرمایه اجتماعی 69
2-14- گونه های مختلف سرمایه اجتماعی 70
2-14-1- سرمایه اجتماعی درون گروهی 71
2-14-2- سرمایۀ اجتماعی بین گروهی 71
2-14-3- سرمایۀ اجتماعی ارتباطی 71
2-15- دیدگاه های نظری سرمایه اجتماعی 72
2-15-1- دیدگاه مبتنی بر اجتماع محلی 72
2-15-2- دیدگاه شبکه ها 73
2-15-3- دیدگاه نهادی 74
2-15-4- دیدگاه هم افزایی 75
2-16- عوامل موثر بر ایجاد، حفظ و نابودی سرمایۀ اجتماعی 76
2-16-1- بستگی شبکه های اجتماعی 76
2-16-2- ثبات 77
2-16-3- ایدئولوژی 77
2-16-4- وابستگی افراد به یکدیگر 77
2-17- سنجش سرمایه اجتماعی 78
2-17-1- الگوهای اندازه گیری سرمایه اجتماعی 78
2-17-2- سطوح تحلیل 79
2-17-2-1- سطح خرد 79
2-17-2-2- سطح میانی 80
2-17-2-3- سطح کلان 80
2-18- ابعاد سرمایه اجتماعی 81
2-19- شاخصهای سرمایۀ اجتماعی 81
2-20- جمع بندی و نتیجه گیری 85
فصل سوم: بررسی ویژگی ها و فرآیند شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در ایران
مقدمه 1
3-1- چگونگی و عوامل موثر بر شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در ایران 86
3-2- برنامه ریزی شهری در ایران راهی برای تشدید مشکل سکونتگاه های غیررسمی 91
3-3- عوامل موثر بر شکل گیری متفاوت سکونتگاه های غیررسمی در ایران در مقایسه با سایر کشورها 92
3-4- مروری بر راهکارهای چاره جویی اسکان غیررسمی در ایران 93
3-4-1- نگاهی بر سند توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی در ایران 93
3-5- نتیجه گیری 98
فصل چهارم: ویژگی ها و مشخصات عام سکونتگاه غیررسمی شهر ساری
مقدمه 99
4-1- معرفی مورد پژوهی و دلایل انتخاب آن 99
4-2- روند تکوین و تکامل محله هدف 100
4-3- ویژگی های محله هدف 101
4-3-1- اقتصادی 101
4-3-1-1- ساختار اشتغال و گروه های درآمد- هزینه 101
4-3-1-2- موقعیت مکانی و نوع فعالیت اقتصادی گروه های عمده شغلی 101
4-3-2- فرهنگی 103
4-3-2-1- ترکیب اجتماعی 103
4-3-2-2- توزیع گروه های اجتماعی بر حسب بافت فرهنگی 103
4-3-3- اجتماعی 104
4-3-3-1- جمعیت 104
4-3-3-2- بررسی ویژگی خانوار – بعد خانوار 104
4-3-3-3- شناخت جریان های مهاجرتی و منشأ 104
4-3-4- حقوقی 105
4-3-4-1- انواع مالکیت و نحوه تملک 105
4-3-5- کالبدی 105
4-3-5-1- خدمات موجود در محله 105
4-3-5-2- نظام ساخت و ساز 108
4-3-5-3- نظام سازه ابنیه 109
4-3-5-4- نظام دفع آب های سطحی 110
4-3-5-5- انواع استقرار و مکانیابی 111
4-3-6-مسکن 111
4-3-7- بافت سکونتگاه 111
4-3-7-1- موضع شناسی 111
4-3-7-2- ریخت شناسی 112
4-3-7-3- گونه شناسی 112
4-3-8- ساختار شبکه ارتباطی 113
4-3-8-1- نظام دسترسی: بر حسب سلسله مراتب 113
4-3-8-2- نظام دسترسی: بر حسب عرض 113
4-3-8-3- نظام دسترسی: بر حسب پوشش کف 114
4-3-8-4- نظام دسترسی: بر حسب شیب 114
فصل پنجم: سنجش و تحلیل میزان سرمایه اجتماعی موجود در سکونتگاه غیررسمی شهر ساری
مقدمه 116
5-1- سنجش میزان سرمایه اجتماعی 116
5-1-1- روش تدوین پرسشنامه 117
5-1-2- روش تکمیل پرسشنامه 119
5-1-3- روش تحلیل پرسشنامه 119
5-1-3-1- گروه ها و شبکه ها 120
5-1-3-2- اعتماد و همبستگی 120
5-1-3-3- تعاون و عمل جمعی 122
5-1-3-4- ارتباطات و اطلاعات 122
5-1-3-5- همبستگی اجتماعی 122
5-1-3-6- اقدامات سیاسی و توانمندسازی 123
5-2- جمع بندی و نتیجه گیری 123
فصل ششم: راهکارها و پیشنهادات
6-1- راهکارها و پیشنهادات 125
6-1-1- راهکارها و پیشنهادات در سطح کلان 126
6-1-2- راهکارها و پیشنهادات در سطح خرد 129
منابع
منابع 131
منابع فارسی: 131
منابع لاتین 135
پیوست شماره یک: پرسشنامه ساکنین
فهرست جداول
جدول 2-1- ویژگی های بخش رسمی و غیررسمی 9
جدول 2-2- اصطلاحات رایج برای توصیف سکونتگاه های غیررسمی 19
جدول 2-3- معیارهای طبقه بندی سکونتگاه های غیر رسمی 20
جدول 2-4- عمده ترین طبقه بندی های تحلیل محله های تهیدستان 21
جدول2-5- دوره های زمانی و فعالیت های مرتبط بانک جهانی در سکونتگاه های غیررسمی 29
جدول2-6- دلایل تشکیل اسکان های غیررسمی در کشورهای در حال توسعه 34
جدول2-7- اجزای پروژه بهسازی و ارتقای محله کم درآمدها 45
جدول 2-8- عناصر و اجزای بهسازی از نگاه ائتلاف شهرها 45
جدول 2-9- شاخص های ظرفیت: عرصه ها و عوامل 56
جدول 2-10- ویژگی های حاکمیت خوب شهری 63
جدول2-11- تعاریف سرمایۀ اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مختلف 69
جدول2-12- چهار نظریۀ اصلی سرمایۀ اجتماعی 76
جدول 2-13- ویژگی های الگوهای اندازه گیری سرمایه اجتماعی 79
جدول2-14- شاخص های سرمایه اجتماعی 82
جدول2-15- شاخص های سرمایه اجتماعی گروترت (1998) 82
جدول2-16- سنجه های محوری سرمایه اجتماعی، تعیین کننده ها و پیامدها 83
جدول2-17- شاخص های سرمایۀ اجتماعی و معنای مفهومی شاخص ها 84
جدول 3-1- اهداف، راهبردها، سیاستها و اصول های سند ملی توانمندسازی 96
جدول 4-1- سطح خدمات محله هدف با توجه به سرانه پیشنهادی طرح تفصیلی شهر ساری 106
جدول 5-1- شاخص های سرمایه اجتماعی در سنجش سرمایه اجتماعی در محله هدف 118
جدول 5-2- تحلیل پاسخ های شاخص اعتماد و همبستگی 121
جدول 5-3- تحلیل میزان اعتماد به افراد مختلف جامعه 121
جدول 5-4- تحلیل شاخص همبستگی اجتماعی 122
جدول 5-5- تحلیل تعیین کننده های شاخص اقدامات سیاسی و توانمندسازی 123
جدول6-1- راهبردها و پیشنهادات تقویت سرمایه اجتماعی در سطح کلان 127
جدول 6-2- راهبردها و پیشنهادات تقویت سرمایه اجتماعی در سطح خرد 130
فهرست شکل ها
شکل 2-1- تاثیر عوامل داخلی و خارجی در پیدایش و توسعه سکونتگاه غیررسمی 16
شکل 2-2- عوامل اصلی در شکل گیری اسکان های غیررسمی در کشورهای در حال توسعه 22
شکل 2-3- جنبه های مختلف فقر شهری 26
شکل 2-4- پیامدهای انباشتی فقر شهری 27
شکل 2-5- شکل گیری محله های فقیرنشین و رابطه آن با فقر 27
شکل 2-6- چارچوب نظری توانمندسازی و ارتقای محیطی اسکان غیررسمی 57
شکل 2-7- عوامل موثر بر تسهیل حاکمیت خوب 60
شکل 2-8- روابط کنشگران شهری 62
شکل 2-9- ویژگی های حکمروایی خوب شهری 64
شکل 2-10- جایگاه سرمایه اجتماعی در توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی 67
شکل 2-11- سطوح تحلیل سرمایه اجتماعی 80
شکل 3-1- چارچوب نظری سه سطحی در رابطه با شرایط ایران 90
شکل 4-1- موقعیت محله هدف در شهر ساری 100
شکل 4-2- موقعیت محله هدف در ناحیه 3 شهر ساری 100
شکل 4-5- نوع مصالح بکارگرفته شده در ساخت و سازهای محله هدف 108
شکل 4-6- بنایی با سازه ناپایدار در انتهای کوی غفاری 109
شکل 4-7- بنایی با سازه مصالح بنایی در محدوده جنوبی کوی آزادی 109
شکل 4-8- سازه ساختمان در لبه شرقی محدوده –حاشیه حریم لوله گاز 109
شکل 4-9- آبگرفتگی معبر اصلی کوی آزادی و شکل 4-10- آبگرفتگی معبر اصلی کوی غفاری 110
شکل 4-11- نقاط بحرانی دفع آب های سطحی در محله هدف 110
شکل 4-12- نظام آبراهه ها و پیاده راه های بین اراضی کشاورزی قبل از تکوین بافت 111
شکل 4-13- مورفولوژی بافت بر حسب نظام راه یابی 112
شکل 4-14- نظام گونه شناسی بافت بر حسب دانه بندی قطعات و نظام توده و فضا 113
شکل 4-15- سلسله مراتب نظام دسترسی در وضع موجود 113
شکل 4-16- عرض معابر موجود در محله هدف 114
شکل 4-17- پوشش کف معابر در وضع موجود در محله هدف 114
شکل5-1- پیوند میان مدل اعتماد و مدل پیوستگی پاکستون در سنجش سرمایه اجتماعی 117
هدف از این پایان نامه استفاده از سرمایه های اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی در توانمندسازی آنها می باشد
تعداد صفحات | 236 |
حجم | 5789 کیلوبایت |
فرمت فایل اصلی | docx |
دسته بندی | جغرافیا و برنامه ریزی شهری |
این پایان نامه در مورد سکونتگاه های غیررسمی با عنوان بهره گیری از سرمایه های اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی در توانمندسازی آنها می باشد.در کشور ما اسکان غیررسمی با رشدی سریعتر از رشد شهرنشینی به تعبیری رسمی، مواجه بوده و برآورد می شود که یک پنجم جمعیت شهری در اینگونه سکونتگاه ها مستقر باشند. در حالیکه نگرش غالب مدیریت شهری در برخی از کشورها و از جمله در ایران حذف بخش غیررسمی از عرصه عمومی شهر و ساماندهی (به مفهوم حذف) بخش غیررسمی به خاطر مشکلاتی چون سد معبر است.
توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی بیشترین تلاش خود را متوجه نحوه واکنش تهیدستان و کم درآمدهای شهری به حل مسئله مسکن و سرپناه خود و راه حل ها و راه کارهای توانمندسازی آن ها و سامان بخشی سکونتگاه های غیررسمی کرده است. توانمندسازی، زمینه سازی برای ارتقای شرایط اجتماع محلی از راه گسترش و بکارگیری ظرفیت موجود است.
اعتماد و مشارکت اجتماعی دو مولفه اصلی سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی پدیده ای ضروری برای یک زندگی اجتماعی توام با پیشرفت و موفقیت است. سرمایه اجتماعی در جوامع نقشی به مراتب مهم تر از سرمایه فیزیکی و انسانی ایفا می-کند.، از این رو موضوع سرمایه اجتماعی به عنوان یک اصل محوری برای دستیابی به توسعه محسوب می شود.
هدف اصلی پایان نامه حاضر، دستیابی به راهکارهای بکارگیری سرمایه های اجتماعی موجود در سکونتگاه های غیررسمی در جهت ارتقاء و سرعت بخشیدن به روند برنامه های توانمندسازی و ساماندهی این سکونتگاه ها می باشد تا بتوان از آن به عنوان یکی از مهم ترین عوامل در مشارکت پذیری ساکنین در فرایند توانمندسازی این سکونتگاه ها بهره جست، به گونه ایی که این امر موجب بهبود منابع و منافع افراد و در نتیجه افزایش رفاه و پایداری شهری شهروندان و ساکنین شود.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیّات پژوهش
1-1- طرح مسأله 1
1-2- ضرورت و اهمیت موضوع مورد مطالعه 2
1-3- پرسش های پژوهش 3
1-4- بیان اهداف پژوهش 3
1-5- تشریح روش کار پژوهش 4
فصل دوم: مبانی و چارچوب نظری پژوهش
بخش اول: مرور پایه های مفهومی و تجربی مرتبط با اسکان غیررسمی
2-1- تعریف و ساختیابی اسکان غیررسمی 5
2-2- ویژگی های سکونتگاه های غیر رسمی 6
2-2-1- اقتصادی 7
2-2-1-1- مفهوم بخش غیررسمی اقتصاد 8
2-2-2- فرهنگی 10
2-2-3- اجتماعی 10
2-2-4- حقوقی 10
2-2-4-1- انواع مالکیتها و نحوه تملک 11
2-2-5- کالبدی 11
2-2-5-1- انواع استقرار و مکانیابی 12
2-2-6- مسکن 12
2-2-7- بافت سکونتگاهها و ساختار شبکه ارتباطی 13
2-2-8- دسترسی به خدمات و امکانات روبنایی و زیربنایی 13
2-3- مروری بر سیر اسکان غیررسمی در جهان 15
2-4- روند تکوین و تکامل سکونتگاههای غیررسمی 16
2-4-1- تهاجم سازمان یافته 17
2-4-2- تصرف خزنده 18
2-4-3- بازتقسیم زمین 18
2-5- طبقه بندی سکونتگاه های غیر رسمی 19
2-6- بررسی دلایل شکل گیری اسکان های غیررسمی در کشورهای در حال توسعه 21
2-6-1- عوامل ساختاری جامعه 23
2-6-2- عوامل سازمانی 23
2-6-3- فقدان سیستم های حمایتی و مشارکتی 23
2-6-4- فعالیتهای باندهای (مافیایی) نامشروع زمین 24
2-6-5- ناکارآمدی سیاستهای تأمین مسکن 24
2-6-6- غیرقابل استطاعت بودن واحدهای مسکونی برای فقرای شهری 24
2-7- فقر شهری و ارتباط آن با اسکان غیررسمی 25
2-7-1- تعریف فقر: 25
2-7-2- فقر و اسکان غیر رسمی 26
2-8- شناخت برنامه نهادهای جهانی مرتبط با اسکان غیررسمی و دیدگاههای آنها 28
2-8-1- بانک جهانی (Word Bank) 28
2-8-2- هبیتات(UN-HABITAT) 30
2-8-3- برنامه عمران ملل متحد (UNDP) 32
2-9- رویکردهای فلسفی- سیاسی نسبت به سکونتگاههای غیررسمی 33
2-9-1- دسته اول: لیبرال 33
2-9-2- دسته دوم: رادیکالی 33
2-9-3- دسته سوم: جامعه گرایی 34
2-10- رویکردهای مداخله در توسعه سکونتگاه های غیررسمی: 34
2-10-1- دوره اول (دهه 1960) 35
2-10-1-1- رویکرد نادیده انگاری 37
2-10-1-2- رویکرد حذف و تخلیه اجباری 38
2-10-1-3- رویکرد مسکن عمومی: 39
2-10-2- دوره دوم (دهه 1970) 40
2-10-2-1- رویکرد زمین و خدمات 42
2-10-2-2- رویکرد ارتقاءبخشی (بهسازی) 43
2-10-2-3- توسعه اندک افزا (افزایشی) 46
2-10-2-4- رویکرد خودیاری 46
2-10-3- دوره سوم (دهه 1980) 47
2-10-3-1- رویکرد ارتقای محیطی 49
2-10-3-2- رویکرد توانمندسازی 51
2-10-4- دوره چهارم (دهه اخیر) 58
2-10-4-1- حکمروایی خوب 58
2-11- جمع بندی و نتیجه گیری 65
بخش دوم: مرور مفاهیم مرتبط با سرمایه اجتماعی
2-12- اهمیت سرمایه اجتماعی 68
2-13- تعریف سرمایه اجتماعی 69
2-14- گونه های مختلف سرمایه اجتماعی 70
2-14-1- سرمایه اجتماعی درون گروهی 71
2-14-2- سرمایۀ اجتماعی بین گروهی 71
2-14-3- سرمایۀ اجتماعی ارتباطی 71
2-15- دیدگاه های نظری سرمایه اجتماعی 72
2-15-1- دیدگاه مبتنی بر اجتماع محلی 72
2-15-2- دیدگاه شبکه ها 73
2-15-3- دیدگاه نهادی 74
2-15-4- دیدگاه هم افزایی 75
2-16- عوامل موثر بر ایجاد، حفظ و نابودی سرمایۀ اجتماعی 76
2-16-1- بستگی شبکه های اجتماعی 76
2-16-2- ثبات 77
2-16-3- ایدئولوژی 77
2-16-4- وابستگی افراد به یکدیگر 77
2-17- سنجش سرمایه اجتماعی 78
2-17-1- الگوهای اندازه گیری سرمایه اجتماعی 78
2-17-2- سطوح تحلیل 79
2-17-2-1- سطح خرد 79
2-17-2-2- سطح میانی 80
2-17-2-3- سطح کلان 80
2-18- ابعاد سرمایه اجتماعی 81
2-19- شاخصهای سرمایۀ اجتماعی 81
2-20- جمع بندی و نتیجه گیری 85
فصل سوم: بررسی ویژگی ها و فرآیند شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در ایران
مقدمه 1
3-1- چگونگی و عوامل موثر بر شکل گیری سکونتگاه های غیررسمی در ایران 86
3-2- برنامه ریزی شهری در ایران راهی برای تشدید مشکل سکونتگاه های غیررسمی 91
3-3- عوامل موثر بر شکل گیری متفاوت سکونتگاه های غیررسمی در ایران در مقایسه با سایر کشورها 92
3-4- مروری بر راهکارهای چاره جویی اسکان غیررسمی در ایران 93
3-4-1- نگاهی بر سند توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی در ایران 93
3-5- نتیجه گیری 98
فصل چهارم: ویژگی ها و مشخصات عام سکونتگاه غیررسمی شهر ساری
مقدمه 99
4-1- معرفی مورد پژوهی و دلایل انتخاب آن 99
4-2- روند تکوین و تکامل محله هدف 100
4-3- ویژگی های محله هدف 101
4-3-1- اقتصادی 101
4-3-1-1- ساختار اشتغال و گروه های درآمد- هزینه 101
4-3-1-2- موقعیت مکانی و نوع فعالیت اقتصادی گروه های عمده شغلی 101
4-3-2- فرهنگی 103
4-3-2-1- ترکیب اجتماعی 103
4-3-2-2- توزیع گروه های اجتماعی بر حسب بافت فرهنگی 103
4-3-3- اجتماعی 104
4-3-3-1- جمعیت 104
4-3-3-2- بررسی ویژگی خانوار – بعد خانوار 104
4-3-3-3- شناخت جریان های مهاجرتی و منشأ 104
4-3-4- حقوقی 105
4-3-4-1- انواع مالکیت و نحوه تملک 105
4-3-5- کالبدی 105
4-3-5-1- خدمات موجود در محله 105
4-3-5-2- نظام ساخت و ساز 108
4-3-5-3- نظام سازه ابنیه 109
4-3-5-4- نظام دفع آب های سطحی 110
4-3-5-5- انواع استقرار و مکانیابی 111
4-3-6-مسکن 111
4-3-7- بافت سکونتگاه 111
4-3-7-1- موضع شناسی 111
4-3-7-2- ریخت شناسی 112
4-3-7-3- گونه شناسی 112
4-3-8- ساختار شبکه ارتباطی 113
4-3-8-1- نظام دسترسی: بر حسب سلسله مراتب 113
4-3-8-2- نظام دسترسی: بر حسب عرض 113
4-3-8-3- نظام دسترسی: بر حسب پوشش کف 114
4-3-8-4- نظام دسترسی: بر حسب شیب 114
فصل پنجم: سنجش و تحلیل میزان سرمایه اجتماعی موجود در سکونتگاه غیررسمی شهر ساری
مقدمه 116
5-1- سنجش میزان سرمایه اجتماعی 116
5-1-1- روش تدوین پرسشنامه 117
5-1-2- روش تکمیل پرسشنامه 119
5-1-3- روش تحلیل پرسشنامه 119
5-1-3-1- گروه ها و شبکه ها 120
5-1-3-2- اعتماد و همبستگی 120
5-1-3-3- تعاون و عمل جمعی 122
5-1-3-4- ارتباطات و اطلاعات 122
5-1-3-5- همبستگی اجتماعی 122
5-1-3-6- اقدامات سیاسی و توانمندسازی 123
5-2- جمع بندی و نتیجه گیری 123
فصل ششم: راهکارها و پیشنهادات
6-1- راهکارها و پیشنهادات 125
6-1-1- راهکارها و پیشنهادات در سطح کلان 126
6-1-2- راهکارها و پیشنهادات در سطح خرد 129
منابع
منابع 131
منابع فارسی: 131
منابع لاتین 135
پیوست شماره یک: پرسشنامه ساکنین
فهرست جداول
جدول 2-1- ویژگی های بخش رسمی و غیررسمی 9
جدول 2-2- اصطلاحات رایج برای توصیف سکونتگاه های غیررسمی 19
جدول 2-3- معیارهای طبقه بندی سکونتگاه های غیر رسمی 20
جدول 2-4- عمده ترین طبقه بندی های تحلیل محله های تهیدستان 21
جدول2-5- دوره های زمانی و فعالیت های مرتبط بانک جهانی در سکونتگاه های غیررسمی 29
جدول2-6- دلایل تشکیل اسکان های غیررسمی در کشورهای در حال توسعه 34
جدول2-7- اجزای پروژه بهسازی و ارتقای محله کم درآمدها 45
جدول 2-8- عناصر و اجزای بهسازی از نگاه ائتلاف شهرها 45
جدول 2-9- شاخص های ظرفیت: عرصه ها و عوامل 56
جدول 2-10- ویژگی های حاکمیت خوب شهری 63
جدول2-11- تعاریف سرمایۀ اجتماعی از دیدگاه اندیشمندان مختلف 69
جدول2-12- چهار نظریۀ اصلی سرمایۀ اجتماعی 76
جدول 2-13- ویژگی های الگوهای اندازه گیری سرمایه اجتماعی 79
جدول2-14- شاخص های سرمایه اجتماعی 82
جدول2-15- شاخص های سرمایه اجتماعی گروترت (1998) 82
جدول2-16- سنجه های محوری سرمایه اجتماعی، تعیین کننده ها و پیامدها 83
جدول2-17- شاخص های سرمایۀ اجتماعی و معنای مفهومی شاخص ها 84
جدول 3-1- اهداف، راهبردها، سیاستها و اصول های سند ملی توانمندسازی 96
جدول 4-1- سطح خدمات محله هدف با توجه به سرانه پیشنهادی طرح تفصیلی شهر ساری 106
جدول 5-1- شاخص های سرمایه اجتماعی در سنجش سرمایه اجتماعی در محله هدف 118
جدول 5-2- تحلیل پاسخ های شاخص اعتماد و همبستگی 121
جدول 5-3- تحلیل میزان اعتماد به افراد مختلف جامعه 121
جدول 5-4- تحلیل شاخص همبستگی اجتماعی 122
جدول 5-5- تحلیل تعیین کننده های شاخص اقدامات سیاسی و توانمندسازی 123
جدول6-1- راهبردها و پیشنهادات تقویت سرمایه اجتماعی در سطح کلان 127
جدول 6-2- راهبردها و پیشنهادات تقویت سرمایه اجتماعی در سطح خرد 130
فهرست شکل ها
شکل 2-1- تاثیر عوامل داخلی و خارجی در پیدایش و توسعه سکونتگاه غیررسمی 16
شکل 2-2- عوامل اصلی در شکل گیری اسکان های غیررسمی در کشورهای در حال توسعه 22
شکل 2-3- جنبه های مختلف فقر شهری 26
شکل 2-4- پیامدهای انباشتی فقر شهری 27
شکل 2-5- شکل گیری محله های فقیرنشین و رابطه آن با فقر 27
شکل 2-6- چارچوب نظری توانمندسازی و ارتقای محیطی اسکان غیررسمی 57
شکل 2-7- عوامل موثر بر تسهیل حاکمیت خوب 60
شکل 2-8- روابط کنشگران شهری 62
شکل 2-9- ویژگی های حکمروایی خوب شهری 64
شکل 2-10- جایگاه سرمایه اجتماعی در توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی 67
شکل 2-11- سطوح تحلیل سرمایه اجتماعی 80
شکل 3-1- چارچوب نظری سه سطحی در رابطه با شرایط ایران 90
شکل 4-1- موقعیت محله هدف در شهر ساری 100
شکل 4-2- موقعیت محله هدف در ناحیه 3 شهر ساری 100
شکل 4-5- نوع مصالح بکارگرفته شده در ساخت و سازهای محله هدف 108
شکل 4-6- بنایی با سازه ناپایدار در انتهای کوی غفاری 109
شکل 4-7- بنایی با سازه مصالح بنایی در محدوده جنوبی کوی آزادی 109
شکل 4-8- سازه ساختمان در لبه شرقی محدوده –حاشیه حریم لوله گاز 109
شکل 4-9- آبگرفتگی معبر اصلی کوی آزادی و شکل 4-10- آبگرفتگی معبر اصلی کوی غفاری 110
شکل 4-11- نقاط بحرانی دفع آب های سطحی در محله هدف 110
شکل 4-12- نظام آبراهه ها و پیاده راه های بین اراضی کشاورزی قبل از تکوین بافت 111
شکل 4-13- مورفولوژی بافت بر حسب نظام راه یابی 112
شکل 4-14- نظام گونه شناسی بافت بر حسب دانه بندی قطعات و نظام توده و فضا 113
شکل 4-15- سلسله مراتب نظام دسترسی در وضع موجود 113
شکل 4-16- عرض معابر موجود در محله هدف 114
شکل 4-17- پوشش کف معابر در وضع موجود در محله هدف 114
شکل5-1- پیوند میان مدل اعتماد و مدل پیوستگی پاکستون در سنجش سرمایه اجتماعی 117